Tarihin İzinde Bir Yolculuk: Gölova İlçesi Hangi İle Bağlı?
Bir tarihçi olarak geçmişin izlerini sürerken, haritalarda küçük bir nokta gibi görünen yerlerin aslında ne kadar büyük hikâyeler taşıdığını sık sık fark ederim. Her kasaba, her köy, her ilçe kendi içinde bir kültürün, bir direnişin, bir dönüşümün hikâyesini barındırır. Bu yazıda, Anadolu’nun sessiz ama köklü yerleşimlerinden biri olan Gölova’nın izini süreceğiz.
Belki küçük bir soru gibi başlıyor her şey: Gölova ilçesi hangi ile bağlı?
Ama bu soru, bizi yalnızca bir coğrafi konuma değil, aynı zamanda bir tarihsel yolculuğa çıkarıyor.
Gölova’nın Coğrafi ve İdari Konumu
Gölova, Türkiye’nin Sivas iline bağlı bir ilçedir. Sivas’ın doğusunda yer alan bu ilçe, Erzincan ve Giresun illerine komşudur. Karadeniz ile İç Anadolu’nun kesiştiği noktada bulunan Gölova, hem iklimi hem kültürel dokusu açısından bu iki bölgenin özelliklerini bir arada taşır.
Sivas’a bağlı olmasına rağmen, tarih boyunca birçok farklı kültürün geçiş noktası olmuştur. Bu konum, ona yalnızca stratejik değil, aynı zamanda kültürel bir derinlik kazandırmıştır.
Tarihsel Süreçte Gölova’nın Serüveni
Gölova’nın bulunduğu bölge, binlerce yıldır insan yerleşimine sahne olmuştur. Antik dönemlerden itibaren Hititler, Persler, Romalılar ve Bizanslılar bu topraklarda hüküm sürmüştür.
Anadolu’nun Türkleşme süreciyle birlikte bölgeye Oğuz boyları yerleşmiş ve Gölova çevresi, Selçuklu döneminde önemli bir konaklama noktası hâline gelmiştir.
Selçuklulardan Osmanlı’ya geçiş sürecinde yaşanan idari düzenlemelerle Gölova, Sivas sancağına bağlanmıştır. Bu bağ, günümüze kadar süren idari bir süreklilik oluşturmuştur.
Osmanlı Döneminde Gölova: Bir Geçit Noktası
Osmanlı döneminde Gölova, doğu-batı ticaret yollarının geçtiği bir güzergâh üzerinde bulunuyordu. Erzurum’dan Sivas’a, oradan da Anadolu içlerine uzanan bu rota, hem ticaret hem de kültürel etkileşim açısından hayati öneme sahipti.
Küçük bir kasaba gibi görünse de, Gölova bu yollar sayesinde farklı kültürlerin buluşma noktası hâline geldi. Bu dönemde medreseler, hanlar ve küçük çarşılar ile kasabanın sosyal dokusu şekillenmiş; Anadolu’nun ortak mirasının bir parçası olmuştur.
Cumhuriyet Dönemi ve Modernleşme Süreci
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Türkiye’nin dört bir yanında olduğu gibi Gölova’da da yeni bir döneme girildi. 20. yüzyılın ilk yarısında yapılan idari düzenlemelerle Gölova, Sivas’a bağlı bir ilçe olarak resmen tanındı.
Bu dönem, modernleşme ve eğitim seferberliğinin Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar ulaşmasının da sembolüdür.
Yeni okullar, yollar ve kamu binalarıyla birlikte Gölova, tarih boyunca bir geçiş noktası olmanın ötesinde bir kimlik kazandı.
Bir tarihçinin gözünden bakıldığında, bu süreç yalnızca bir idari değişiklik değil; toplumsal bir dönüşümün yansımasıdır.
Köyden kente göçler, tarımda makineleşme, eğitimle birlikte değişen değerler — bunların hepsi Gölova’nın hikâyesinde derin izler bırakmıştır.
Toplumsal Kırılmalar ve Gölova’nın Kimliği
Her tarihsel süreç bir kırılma noktasıyla ilerler.
Gölova da Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaşadığı dönüşümle birlikte yeni bir sosyal yapıya kavuşmuştur.
Kadınların eğitime katılımı, köy enstitüsü ruhunun yansımaları, tarım ekonomisinin dönüşümü; bunlar yalnızca ekonomik değil, kültürel bir yeniden doğuşun da göstergesidir. Gölova artık sadece bir coğrafi yer değil, bir kimliktir.
Bu kimlik, Anadolu’nun direnciyle, sabrıyla ve öğrenme gücüyle yoğrulmuştur.
Geçmişten Günümüze Paralellikler
Bugün “Gölova ilçesi hangi ile bağlı?” diye sorduğumuzda, cevabın Sivas olduğunu biliyoruz.
Ama bu bilgi, tek başına yeterli değildir.
Çünkü bir yerin bağlı olduğu il, sadece bir idari ilişkiyi değil, kültürel ve tarihsel bir bağı da temsil eder.
Tıpkı geçmişte olduğu gibi bugün de Gölova, farklı kültürlerin kesiştiği, doğu ile batının buluştuğu bir sınır ilçesi olma özelliğini koruyor.
Okuyucuya şu soruları bırakmak istiyorum:
– Tarih, yalnızca büyük şehirlerin hikâyesi midir, yoksa Gölova gibi sessiz ilçelerin de bir tarihi vardır?
– Bir yerin “bağlı olduğu il”, onun kaderini ne kadar şekillendirir?
– Biz, geçmişi öğrenirken bugünü anlamayı ne kadar başarıyoruz?
Sonuç: Gölova’dan Türkiye’nin Kalbine Uzanan Bir Hikâye
Gölova ilçesi Sivas’a bağlıdır.
Ama bundan daha önemlisi, Gölova Türkiye’nin tarihsel belleğinde bir köprüdür.
Kültürel geçişlerin, toplumsal dönüşümlerin, tarihsel kırılmaların sessiz tanığıdır.
Tarih bize şunu öğretir: Her yerleşim, kendi zamanının aynasıdır.
Ve o aynaya bakmak, yalnızca geçmişi değil, bugünü ve geleceği de anlamak için bir fırsattır.